Visuele metaforen voor ingewikkelde diagnoses

Visuele metaforen voor ingewikkelde diagnoses

Behoor jij tot de nieuwe generatie ziekenhuispersoneel die het als zijn taak ziet om de patiënt en zijn systeem écht te betrekken en te informeren?
Wil jij de uitleg over ziektes visueel kunnen ondersteunen?
Je bent gelukkig niet de enige! 

Mijn vader viel nog in het stereotype arts van de oude, norse, binnensmonds brommende, uil-achtige, man met zware stem en onleesbaar handschrift. Het was voor hem niet nodig om uitleg te geven over ziekteprocessen of je te betrekken bij behandelplannen. Je deed gewoon wat hij je opdroeg. De tijd van dat stereotype is gelukkig voorbij! Het nieuwe stereotype komt meer in de buurt van de artsen die toegankelijk zijn, bijna gezellig, ze dragen vrolijke ‘klompen’ en ze steppen door de gang. Of dat nou overdreven is of niet; er is veel meer aandacht voor de communicatie vaardigheden van artsen en ander ziekenhuispersoneel. Er wordt veel meer waarde gehecht aan medezeggenschap, begrip, interactie en samenwerking tussen arts en patiënt. Toch blijkt uit onderzoek in Nederland dat veel patiënten niet de vaardigheid hebben om te snappen wat artsen zeggen. Merk jij ook hoe lastig het kan zijn om uitleg te geven over diagnoses die vaak erg ingewikkeld zijn?

Volgens mij is het logisch dat de spanning die mensen tijdens gesprekken met artsen ervaren, ervoor zorgt dat veel informatie niet goed verwerkt en begrepen wordt en dus niet goed beklijft. Het visueel maken van informatie kan helpen om informatie te ordenen, te filteren en zo te verhelderen. Zo geeft een beeld handvatten om het gesprek gestructureerd te leiden wat het makkelijker maakt om het gesprek te volgen. Gebruik maken van metaforen maakt ingewikkelde informatie bovendien een stuk toegankelijker doordat wat nieuw en beladen is (zoals informatie over medische behandeling) gekoppeld wordt aan wat bekend en luchtig is (zoals een metafoor van een moestuin). Het feit dat een metafoor beter begrepen en onthouden wordt dan jargon en puur medische informatie maakt bovendien dat een patiënt zich veel meer in zijn kracht gezet voelt. Hij heeft nu zelf de woorden om aan anderen (en aan zichzelf) uit te leggen wat er gaande is en wat er gebeurd. Hij kan meedenken en meepraten. Daarmee krijgt hij handvatten om vragen te stellen en een bepaalde mate van grip en controle die vast en zeker een positief effect heeft op zijn welzijn!  

Wil jij jouw uitleg over ingewikkelde medische zaken ook ontdoen van jargon en ondersteunen met visueel gemaakte metaforen? Er is al heel veel beschikbaar! Kinderarts Charlie Obihara, ruim vijftien jaar verbonden aan het Elizabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ ) in Tilburg, ontwikkelde metaforen, om kinderen te helpen hun ziektes beter te begrijpen. Met jonge artsen en een groep illustratoren van het artistieke collectief Huis van Betekenis ging hij aan de slag om de metaforen visueel te maken en een website te ontwikkelen. Op de website  www.medifoor.nl zijn ongeveer 50 visuele mediforen verzameld die niet ter vervanging, maar ter ondersteuning van gesprekken tussen zorgpersoneel en patiënt gebruikt kunnen worden.

In trouw stond een tijd geleden een interview met Obihara waarin hij zei: “Patiënten snappen vaak niet wat artsen vertellen, omdat sommige ziektes gewoon te ingewikkeld zijn. Hoe vertel je een kind met leukemie wat het precies mankeert? De metafoor met een overwoekerde moestuin maakt de ziekte al inzichtelijker. Als gras (de kwaadaardige cellen) de groenten (gezonde cellen) in de weg zit, kunnen die niet meer groeien. Er zijn onkruidverdelgers nodig, een metafoor voor chemokuren. Die doden ook de goede planten, maar deze hebben daarna weer de kans om terug te groeien. 

De medifoor voor leukemie: een overwoekerde moestuin die besproeid moet worden. Beeld medifoor.nl

Op dit moment bevat Medifoor vijftig illustraties. Het is de bedoeling dat het er op termijn honderden worden. Gebruik je al mooie metaforen, dan kun je ze via de website www.mediform.nl insturen zodat ze voor een grote groep toegankelijk worden en zo nóg waardevoller kunnen zijn!